Dzisiaj tj. 26 sierpnia 2022r., w Strachocinie odbędzie się uroczystość uruchomienia połączenia gazowego między Polską i Słowacją z udziałem premierów obu państw. Projekt uzyskał dofinansowanie ze środków unijnych w kwocie ponad 100 mln euro (40 proc. kosztów inwestycji), a jego celem jest połączenie sieci przesyłowych gazu ziemnego w obu krajach. Całkowita długość wybudowanego w ramach projektu rurociągu wynosi 165 km, z czego ponad 60 km znajduje się po stronie polskiej.
Połączenie gazowe Polska-Słowacja to projekt będący przedmiotem wspólnego zainteresowania (PCI) i jeden z kluczowych elementów infrastruktury energetycznej w Europie Środkowej i Wschodniej, który Komisja wsparła finansowo ze środków instrumentu „CEF – Łącząc Europę”. Jego ukończenie jest kamieniem węgielnym korytarza infrastruktury gazowej Północ-Południe między regionem Morza Bałtyckiego, Adriatykiem i Morzem Egejskim, wschodnią częścią Morza Śródziemnego oraz Morzem Czarnym. Ma na celu połączenie tych regionów, zapewnienie bezpiecznych i przystępnych cenowo dostaw oraz dywersyfikację tras dostaw. Korytarz uwzględnia kilka priorytetowych inwestycji w nową infrastrukturę gazową, które mają na celu zmniejszenie zależności krajów od jednego dostawcy gazu ziemnego, otwarcie dostępu do nowych źródeł dostaw dla regionu oraz zwiększenie integracji i koordynacji regionalnych rynków gazu. Znaczenie projektu dla regionalnego bezpieczeństwa dostaw gazu zostało ostatnio podkreślone również w unijnym planie REPowerEU.
Dodatkowe informacje
Wsparcie z funduszy unijnych dla inwestycji gazowych w Polsce przekracza 1,2 miliarda euro w ramach polityki spójności oraz instrumentu „Łącząc Europę”.
Wśród inwestycji mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa gazowego w Polsce (zrealizowanych i będących w trakcie realizacji) są:
- budowa i rozbudowa terminala LNG w Świnoujściu,
- 1200 km wybudowanych i zmodernizowanych gazociągów,
- połączenia gazowe: z Danią i Norwegią (Baltic Pipe), Litwą i Słowacją.
Projekt terminalu LNG w Świnoujściu otrzymał w okresie 2007-13 dotację z EFRR w wysokości do 223 mln EUR plus 55 mln EUR dotacji w ramach unijnego programu naprawy gospodarczej. W perspektywie finansowej 2014-20, EFFR dofinansował dodatkowe zwiększenie zdolności terminalu LNG.
Z EFRR wspierano też projekty dotyczące gazociągów przesyłowych. 280 mln EUR pozwoliło na zmodernizowanie lub wybudowanie 1 051 km gazociągów przesyłowych do końca 2015 roku – jest to największy od dziesięcioleci plan inwestycyjny w sieci przesyłowej gazu. Modernizacja przestarzałej sieci przesyłowej gazu jest dalej wspierana z EFRR w latach 2014-20; kolejne 571 km sieci gazowej przesyłowej zostanie lub już zostało zmodernizowane.
Środki polityki spójności UE sfinansowały także budowę i rozbudowę 4 podziemnych magazynów gazu, przyczyniając się do zwiększenia możliwości magazynowania o 1/3.
Polska jest największym beneficjentem instrumentu Łącząc Europę – Energia (CEF-Energy). Otrzymała ponad 920 mln euro (ponad 4 mld zł) na projekty związane z gazem i energią elektryczną w ciągu ostatnich 5 lat, które przyczyniają się znacząco do bezpieczeństwa dostaw poprzez dywersyfikację i zwiększenie możliwości importu gazu oraz funkcjonowania sieci wewnętrznych. Chodzi m.in. o interkonektory gazowe pomiędzy Polską a Litwą, Słowacją i Danią (Baltic Pipe) oraz przyszłą budowę podmorskiego kabla Polska-Litwa (Harmony link) w ramach synchronizacji sieci energetycznych krajów bałtyckich z systemem Europy kontynentalnej.
Ponadto, w kwestii bezpieczeństwa elektroenergetycznego, UE sfinansowała połączenie elektroenergetyczne Polski (LitPol link) z krajami bałtyckimi, aby uniezależnić te kraje od systemu rosyjskiego. Wkład Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w projekt wynosi 244,5 mln EUR.
Inwestycje w sieci elektroenergetyczne sieci z polityki spójności wynoszą ok. 400 mln EUR tylko w okresie 2014-2020. Mają na celu poprawę bezpieczeństwa energetycznego dostaw energii elektrycznej (sieci przesyłowe i dystrybucyjne oraz inteligentne sieci). Jednym z przykładów jest projekt PSE linii wysokiego napięcia Krajnik Baczyna Plewiska będącej połączeniem z niemieckim systemem elektroenergetycznym.
Więcej informacji nt. projektów z CEF-Energia: https://cinea.ec.europa.eu/news-events/news/cef-energy-eu-funded-energy-projects-more-crucial-ever-after-russia-cuts-gas-supply-poland-and-2022-04-27_pl
Źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.