Komisja proponuje dziś po raz pierwszy środki mające na celu zapobieganie zanieczyszczeniu mikrodrobinami plastiku spowodowanym niezamierzonym uwalnianiem granulatu z tworzyw sztucznych. Obecnie co roku do środowiska uwalnia się od 52 do 184 tys. ton granulatu z powodu niewłaściwego obchodzenia się z nim w całym łańcuchu dostaw. Dzisiejszy wniosek ma na celu zagwarantowanie, że wszystkie podmioty zajmujące się granulatami w UE podejmą niezbędne środki ostrożności. Oczekuje się, że doprowadzi to do ograniczenia uwalniania granulatu o 74 %, prowadząc do czystszych ekosystemów, przyczyniając się do powstawania rzek i oceanów wolnych od tworzyw sztucznych oraz ograniczając potencjalne zagrożenia dla zdrowia ludzkiego. Wspólne ogólnounijne środki pomogą również wyrównać warunki działania dla operatorów.
Przeciwdziałanie stratom granulatu, którym można zapobiec
Granulat z tworzyw sztucznych jest jednym z największych źródeł niezamierzonego zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku. Komisja proponuje dziś, aby operatorzy działali w następującej kolejności priorytetowej: zapobieganie wyciekom granulatu; powstrzymywanie rozlanych granulatów w celu upewnienia się, że nie zanieczyszczają one środowiska; oraz, jako ostateczny wariant, oczyszczenie po wycieku lub utracie.
Dzisiejszy wniosek obejmuje:
- Najlepsze praktyki postępowania dla podmiotów gospodarczych: w zależności od wielkości działalności instalacyjnej lub transportowej operatorzy będą musieli przestrzegać pewnych najlepszych praktyk w zakresie obsługi. Zostały one już wdrożone przez liderów.
- Obowiązkowa certyfikacja i oświadczenia własne: Aby pomóc właściwym organom krajowym w sprawdzaniu zgodności, większe podmioty powinny uzyskać certyfikat wydany przez niezależną stronę trzecią, natomiast mniejsze przedsiębiorstwa powinny składać oświadczenia własne o zgodności.
- Zharmonizowaną metodykę szacowania strat: aby pomóc operatorom w monitorowaniu strat i usunięciu niektórych pozostałych luk w danych, organy normalizacyjne opracują zharmonizowaną metodykę. Powinno to również zwiększyć rozliczalność poprzez zwiększenie świadomości na temat wpływu różnych praktyk na środowisko i zdrowie ludzkie.
- Lżejsze wymogi dla MŚP: ponieważ łańcuch dostaw granulatu ma duży udział w MŚP, łagodniejsze wymogi będą miały zastosowanie w szczególności do mikroprzedsiębiorstw i małych podmiotów.
Kolejne kroki
Wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie zapobiegania stratom granulatu zostanie teraz omówiony przez Parlament Europejski i Radę. Wszystkie podmioty gospodarcze, zarówno z UE, jak i spoza UE, będą musiały spełnić wymogi określone w niniejszym rozporządzeniu w terminie 18 miesięcy od jego wejścia w życie.
Komisja będzie kontynuować prace nad ograniczeniem zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku, w tym w kontekście wdrażania istniejących i przyszłych przepisów dotyczących produktów i odpadów oraz przewodzenia globalnym wysiłkom na rzecz wyeliminowania zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi.
Kontekst ogólny
Mikrodrobiny plastiku są trwałe, bardzo mobilne i trudne do usunięcia z natury. Występują one na całym świecie, nawet w najbardziej oddalonych miejscach, i w organizmie ludzkim. Ryzyko związane z wysokim poziomem narażenia ludzi budzi poważne obawy. Granulat z tworzyw sztucznych występuje w wodzie i glebie, w tym na gruntach rolnych, i szkodzi ekosystemom i różnorodności biologicznej. Wiadomo, że granulki są spożywane przez szereg gatunków morskich i przybrzeżnych, takich jak żółwie morskie, ptaki morskie i skorupiaki, a po połknięciu mogą spowodować obrażenia fizyczne lub śmierć.
Potrzebę rozwiązania problemu rosnącej obecności mikrodrobin plastiku w środowisku określono w unijnej strategii w dziedzinie tworzyw sztucznych, planie działania UE dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym i planie działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń.
Podejście do osiągnięcia tego celu jest trojakie:
- ograniczenie zanieczyszczenia powodowanego przez produkty z tworzyw sztucznych (ponieważ ulegają one degradacji mikrodrobin plastiku raz w środowisku);
- ograniczenie stosowania celowo dodawanych mikrodrobin plastiku w produktach; oraz
- ograniczenie niezamierzonego uwalniania mikrodrobin plastiku.
Wraz z ograniczeniami dotyczącymi celowo dodawanych mikrodrobin plastiku przyjętymi 25 września 2023 r. przyjęte dziś przepisy są pierwszymi instrumentami UE opracowanymi specjalnie w celu rozwiązania problemu zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku u źródła i przyczynienia się do osiągnięcia celu, jakim jest ograniczenie uwalniania mikrodrobin plastiku do środowiska o 30 % do 2030 r., ustanowionego w planie działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń.
Komisja przedstawia również broszurę na temat aktualnej sytuacji w zakresie zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku w UE, w której podsumowuje rozwój polityki UE, badań naukowych, innowacji i inwestycji.
Więcej Informacji
Wniosek dotyczący ograniczenia celowo dodawanych mikrodrobin plastiku
Wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie normy EURO 7 dotyczącej uwalniania mikrodrobin plastiku z opon
Strona internetowa poświęcona mikrodrobinom plastiku
Broszura na temat działań UE przeciwko zanieczyszczeniu mikrodrobinami plastiku
Unijna strategia w dziedzinie tworzyw sztucznych
Planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń
Cytat(y)
Dzisiejszy wniosek stanowi ważny krok w walce z zanieczyszczeniem mikrodrobinami plastiku. Rozwiązanie problemu niezamierzonego uwalniania granulatu z tworzyw sztucznych stanowi poważny problem nie tylko dla naszego środowiska, ale również dla naszego zdrowia, i pomaga nam osiągnąć dążenie do osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń określonego w Europejskim Zielonym Ładzie. Jeżeli chodzi o wyciek mikrodrobin plastiku, jedynym rozwiązaniem jest zapobieganie.
Maroš Šefčovič, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu, stosunków międzyinstytucjonalnych i prognozowania – 16/10/2023
Co można znaleźć zarówno na głębokościach oceanów, jak i na szczycie w Mount Everest, głównie niewidoczne dla ludzkiego oka, ale obecne we krwiośle, i nie zniknie od tysięcy lat? Tak, to prawe, mikrodrobiny plastiku. Kiedy te małe cząstki tworzyw sztucznych znajdują się w naszym środowisku, są one prawie niemożliwe do oczyszczenia. Mikrodrobiny plastiku są wszechobecne i musimy powstrzymać zanieczyszczenie u źródła. Dlatego też dzisiejszy wniosek ma na celu zapobieganie wyciekowi granulatu z tworzyw sztucznych do naszego środowiska, z myślą o ekosystemach i zdrowiu oraz w celu wsparcia sektorów gospodarki, które zależą od zdrowych gleb oraz czystych, wolnych od tworzyw sztucznych rzek i oceanów.
Virginijus Sinkevičius, komisarz do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa – 16/10/2023
źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce