Komisja Europejska z zadowoleniem przyjmuje wstępne porozumienie między Parlamentem Europejskim a Radą w sprawie rewizji wieloletnich ram finansowych (WRF) na lata 2021–2027 oraz uruchomienia Platformy na rzecz technologii strategicznych dla Europy (STEP).
Po przyjęciu zmienionego budżetu Unia będzie mogła nadal realizować wspólne priorytety i reagować na wyzwania, przed którymi stoi Europa, z korzyścią dla Europejczyków i nie tylko. Rewizja WRF umożliwi w szczególności realizację wieloletniego pakietu wsparcia dla Ukrainy o wartości 50 mld euro. Rewizja zapewni również dodatkowe zasoby, aby sprostać wyzwaniom związanym z migracją oraz wspierać partnerów na Bałkanach Zachodnich, w południowym sąsiedztwie i poza nim. Dzięki rewizji budżet unijny będzie mógł lepiej sprostać takim zadaniom, jak udzielanie pomocy państwom członkowskim dotkniętym klęskami żywiołowymi i krajom zmagającym się z kryzysami humanitarnymi.
Poza tym planowana jest nowa platforma STEP, aby wspierać ważne gałęzie przemysłu i technologie krytyczne w UE. Ma to zapewnić zwiększenie europejskiej konkurencyjności i suwerenności w związku z szacowanym potencjałem inwestycji w wysokości do 50 mld euro w całej Unii Europejskiej. Platforma STEP będzie łączyła zasoby z istniejących unijnych programów finansowania, np. funduszy polityki spójności i Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF). W ten sposób platforma będzie sprzyjać synergii między tymi funduszami.
Porozumienia kończą negocjacje na temat śródokresowego przeglądu długoterminowego budżetu UE, po tym jak w zeszły poniedziałek osiągnięto wstępne porozumienie w sprawie Instrumentu na rzecz Ukrainy.
Najważniejsze elementy rewizji wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027
Wstępne porozumienie w sprawie rozporządzenia dotyczącego rewizji WRF umożliwi:
- ustanowienie Rezerwy na rzecz Ukrainy w celu wsparcia tego kraju w formie dotacji w wysokości do 17 mld euro, uzupełnionych o pokrycie ze środków budżetowych pożyczek w wysokości do 33 mld euro. Instrument na rzecz Ukrainy o łącznej wartości 50 mld EUR na lata 2024–2027 zaspokoi najpilniejsze potrzeby Ukrainy, a także pokryje wydatki związane z odbudową i modernizacją tego kraju na jego drodze do UE;
- zwiększenie unijnego budżetu o 9,6 mld euro, by sprostać migracji w jej wewnętrznym i zewnętrznym wymiarze, a także pomóc partnerom na Bałkanach Zachodnich, w południowym sąsiedztwie i poza nim;
- bardziej zdecydowane reagowanie na nieprzewidziane wyzwania: z budżetu UE uruchamiano środki, aby zaradzić powracającym od 2021 r. kryzysom. Aby zagwarantować, że budżet unijny pozwoli Unii na dalsze reagowanie na nieprzewidziane okoliczności, instrument elastyczności zostanie zwiększony o 2 mld euro. Rezerwę na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej zasilono kwotą 1,5 mld euro, aby poważnie wzmocnić budżet unijny i aby w rezultacie Unia była w stanie szybko reagować na kryzysy humanitarne i wspierać państwa członkowskie dotknięte klęskami żywiołowymi;
- ustanowienie nowego instrumentu, aby zapewnić trwałe rozwiązanie dotyczące finansowania kosztów związanych z NextGenerationEU.
Aby zmniejszyć wpływ rewizji WRF na budżety krajowe, Parlament Europejski i Rada uzgodniły dostosowania w ramach budżetu UE. Dodatkowo przewiduje się środki mające złagodzić wspomniany wpływ na realizację programów unijnych. Do takich środków należy możliwość ponownego wykorzystania wcześniejszych umorzeń w związku z programem „Horyzont Europa” oraz zrównoważone roczne dostosowanie Programu UE dla zdrowia. Komisja będzie teraz pracować nad wdrożeniem tych przesunięć środków w najbardziej optymalny sposób, aby zapewnić wykorzystanie wszystkich funduszy w celu stworzenia maksymalnej wartości dodanej dla mieszkańców, przedsiębiorstw i regionów w Europie i poza nią.
Komisja przedstawi w odpowiednim czasie budżet korygujący na 2024 r. w celu wdrożenia zmienionych WRF i aktualizacji swojego programowania finansowego do 2027 r.
Uruchomienie Platformy na rzecz technologii strategicznych dla Europy
Obecnie zadaniem Komisji jest uruchomienie STEP z myślą o zwiększeniu konkurencyjności przemysłu unijnego.
- Inicjatywa ta zakłada inwestycje w rozwój i produkcję technologii krytycznych w trzech sektorach strategicznych: technologie cyfrowe i najbardziej zaawansowane technologie, biotechnologie i czyste technologie.
- STEP będzie łączyć zasoby z różnych istniejących programów inwestycyjnych UE i przyczyni się do synergii między nimi: InvestEU, fundusz innowacyjny, program „Horyzont Europa”, Program UE dla zdrowia, program „Cyfrowa Europa” i Europejski Fundusz Obronny.
- Europejski Fundusz Obronny zostanie zwiększony o 1,5 mld euro.
- Państwa członkowskie odegrają ważną rolę w tym, aby platforma STEP działała z powodzeniem w całej UE. Państwa członkowskie będą mogły przekierować swoje programy finansowane przez UE w ramach polityki spójności i RRF na inwestycje w STEP.
- Komisja utworzy nowy internetowy portal suwerenności, który zostanie uruchomiony w nadchodzących miesiącach. Portal ten będzie prezentował informacje na temat finansowania unijnego i pomoże promotorom projektów w trzech strategicznych sektorach zorientować się w możliwościach finansowania unijnego w celu zaspokojenia ich potrzeb biznesowych w zakresie rozwoju i produkcji.
- Promotorzy projektów nagrodzonych „pieczęcią suwerenności” uzyskają łatwiejszy dostęp do finansowania, a ich projekty zostaną zaprezentowane w nowym portalu.
Co dalej?
Wstępne porozumienia w sprawie rozporządzeń dotyczących rewizji WRF, ustanowienia Instrumentu na rzecz Ukrainy i uruchomienia platformy STEP zostaną sfinalizowane po głosowaniu w Parlamencie Europejskim podczas sesji plenarnej, a następnie po głosowaniu w Radzie.
Kontekst
Od czasu przyjęcia długoterminowego budżetu UE na lata 2021–2027 w 2020 r. Unia mierzy się z serią niespodziewanych i niespotykanych dotąd wyzwań: od brutalnej inwazji Rosji na Ukrainę i jej konsekwencji, po zwiększony napływ migrantów w wyniku pandemii, aż po wzrost inflacji i stóp procentowych.
Budżet unijny odegrał zasadniczą rolę w szybkim reagowaniu UE. Konieczność zmierzenia się z tymi licznymi wyzwaniami niemal wyczerpała zasoby unijnego budżetu, co nie pozwala odpowiedzieć nawet na najbardziej palące problemy.
Aby umożliwić dalszą realizację najważniejszych założeń budżetu UE, w czerwcu 2023 r. Komisja Europejska zaproponowała zwiększenie długoterminowego budżetu UE.
1 lutego 2024 r. przywódcy UE potwierdzili wszystkie priorytety określone we wniosku Komisji i uzgodnili pierwszy w historii przegląd długoterminowego budżetu UE, utworzenie Instrumentu na rzecz Ukrainy i uruchomienie platformy STEP.
Dodatkowe informacje
Konkluzje Rady Europejskiej z 1 lutego 2024 r.
Komisja proponuje zwiększyć długoterminowy budżet UE, aby stawić czoła najpilniejszym wyzwaniom
Platforma na rzecz technologii strategicznych dla Europy
Komisja z zadowoleniem przyjmuje porozumienie w sprawie Instrumentu na rzecz Ukrainy
Wieloletnie ramy finansowe 2021–2027
źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce