Komisja przedstawia dziś Kompas konkurencyjności; pierwszą ważną inicjatywę w ramach obecnej kadencji przewidującą strategiczne i jasne ramy kierowania pracami Komisji.
Kompas wyznacza Europie drogę do tego, by stała się miejscem, w którym wynajduje się i tworzy przyszłe technologie, usługi i czyste produkty, a jednocześnie pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu.
W ciągu ostatnich dwudziestu lat Europa nie nadążała za innymi dużymi gospodarkami ze względu na utrzymującą się lukę we wzroście wydajności. UE ma to, co jest potrzebne, aby odwrócić tę tendencję za sprawą swoich utalentowanych i wykształconych pracowników, kapitału, oszczędności, jednolitego rynku, wyjątkowej infrastruktury społecznej, pod warunkiem że podejmie pilne działania w celu usunięcia utrzymujących się od dawna barier i słabości strukturalnych, które ją hamują.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen oświadczyła: Europa ma wszystko, czego potrzebuje, aby odnieść sukces w wyścigu na szczyt. Jednocześnie musimy jednak stawić czoła naszym słabościom, aby odzyskać konkurencyjność. Kompas konkurencyjności przekształca doskonałe zalecenia zawarte w raporcie Draghiego w plan działania. Teraz mamy zatem plan. Mamy wolę polityczną. Liczy się szybkość i jedność. Świat nie czeka na nas. Jest zgoda wszystkich państw członkowskich w tej kwestii. Przekujmy zatem ten konsensus w działanie.
Trzy główne obszary działania: innowacje, dekarbonizacja i bezpieczeństwo
W raporcie Draghiego określono trzy wymogi transformacyjne mające na celu zwiększenie konkurencyjności, a w Kompasie określono podejście i wybór sztandarowych środków służących urzeczywistnieniu każdego z tych wymogów:
- Eliminowanie luki innowacyjnej: UE potrzebuje impulsu do pobudzenia na nowo swojej innowacyjności. Chcemy stworzyć środowisko dla młodych innowacyjnych przedsiębiorstw typu start-up, promować wiodącą pozycję w przemyśle w szybko rozwijających się sektorach opartych na najbardziej zaawansowanych technologiach oraz promować rozpowszechnianie technologii w przedsiębiorstwach i MŚP o ugruntowanej pozycji. W związku z tym Komisja zaproponuje inicjatywy pod hasłem „Gigafabryki sztucznej inteligencji” i „Zastosowanie sztucznej inteligencji”, aby pobudzić rozwój i przemysłowe zastosowanie sztucznej inteligencji w kluczowych sektorach. Komisja przedstawi plany działania dotyczące materiałów zaawansowanych, technologii kwantowych, biotechnologii, robotyki i technologii kosmicznych. Specjalna unijna strategia na rzecz przedsiębiorstw typu start-up i przedsiębiorstw scale-up będzie dotyczyć przeszkód, które uniemożliwiają powstanie i rozwój nowych przedsiębiorstw. Wniosek dotyczący 28. systemu prawnego uprości obowiązujące przepisy, w tym odpowiednie aspekty prawa spółek, niewypłacalności, prawa pracy i prawa podatkowego, oraz zmniejszy koszty upadłości. Dzięki temu innowacyjne przedsiębiorstwa będą mogły korzystać z jednego zbioru przepisów niezależnie od tego, gdzie inwestują i działają na jednolitym rynku.
- Wspólny plan działania na rzecz dekarbonizacji i konkurencyjności: W Kompasie wskazano wysokie i niestabilne ceny energii jako kluczowe wyzwanie i określono obszary interwencji w celu ułatwienia dostępu do czystej, przystępnej cenowo energii. W planowanym Pakcie dla czystego przemysłu określone zostanie oparte na konkurencyjności podejście do dekarbonizacji, mające na celu zapewnienie, by UE była atrakcyjnym miejscem dla produkcji, w tym dla sektorów energochłonnych, oraz promujące czyste technologie i nowe modele biznesowe o obiegu zamkniętym. Plan działania na rzecz przystępnych cen energii pomoże obniżyć ceny i koszty energii, natomiast akt w sprawie przyspieszenia dekarbonizacji przemysłu rozszerzy na sektory w okresie transformacji przyspieszoną procedurę wydawanie pozwoleń. Ponadto w Kompasie przewidziano dostosowane do potrzeb plany działania dla sektorów energochłonnych, takich jak przemysł stalowy, metalowy i chemiczny, które to sektory stanowią podstawę europejskiego systemu produkcji, ale są najbardziej narażone na zagrożenie w tej fazie transformacji.
- Zmniejszenie nadmiernych zależności i zwiększenie bezpieczeństwa: Zdolność UE do dywersyfikacji i zmniejszania zależności będzie zależała od skutecznych partnerstw. UE posiada już największą i najszybciej rozwijającą się sieć umów handlowych na świecie obejmującą 76 krajów, które odpowiadają za prawie połowę handlu UE. Aby utrzymać dywersyfikację i wzmocnić nasze łańcuchy dostaw, Kompas odnosi się do nowej gamy czystych partnerstw handlowo-inwestycyjnych, które mają pomóc w zabezpieczeniu dostaw surowców, czystej energii, zrównoważonych paliw transportowych i czystych technologii z całego świata. W ramach rynku wewnętrznego przegląd przepisów dotyczących zamówień publicznych umożliwi wprowadzenie preferencji europejskiej w zakresie zamówień publicznych w sektorach i technologiach krytycznych.
Pięć horyzontalnych czynników sprzyjających konkurencyjności
Uzupełnieniem trzech filarów jest pięć horyzontalnych czynników sprzyjających, które mają zasadnicze znaczenie dla wzmocnienia konkurencyjności we wszystkich sektorach:
- Uproszczenie: Czynnik ten ma na celu radykalne zmniejszenie obciążeń regulacyjnych i administracyjnych. Obejmuje to również systematyczne działania na rzecz uproszczenia i przyspieszenia postępowań dotyczących dostępu do funduszy UE i wydawania decyzji administracyjnych. Planowany wniosek zbiorczy uprości sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju, należytą staranność i systematykę. Ponadto Komisja ułatwi prowadzenie działalności gospodarczej tysiącom małych spółek o średniej kapitalizacji. W Kompasie wyznaczono cel polegający na zmniejszeniu o co najmniej 25 proc. obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw i o co najmniej 35 proc. dla MŚP.
- Zmniejszanie barier na jednolitym rynku: Od 30 lat jednolity rynek jest wypróbowanym i sprawdzonym motorem konkurencyjności w Europie. Aby usprawnić jego funkcjonowanie we wszystkich sektorach przemysłu, horyzontalna strategia jednolitego rynku zmodernizuje ramy zarządzania, usuwając bariery wewnątrzunijne i zapobiegając tworzeniu nowych barier. Komisja skorzysta ponadto z okazji, aby przyspieszyć i zwiększyć dostępność procesów ustanawiania norm, w szczególności dla MŚP i przedsiębiorstw typu start-up.
- Finansowanie konkurencyjności: UE nie dysponuje efektywnym rynkiem kapitałowym, który przekształca oszczędności w inwestycje. Komisja przedstawi europejską unię oszczędności i inwestycji służącą stworzeniu nowych produktów oszczędnościowych i inwestycyjnych, zachęt do tworzenia kapitału wysokiego ryzyka oraz zapewnieniu płynnego przepływu inwestycji w całej UE. Przeorientowany budżet UE usprawni dostęp do funduszy UE zgodnie z priorytetami UE.
- Promowanie umiejętności i wysokiej jakości miejsc pracy: Podstawą konkurencyjności Europy są jej obywatele. Aby zapewnić dobre dopasowanie umiejętności do potrzeb rynku pracy, Komisja przedstawi inicjatywę mającą na celu stworzenie unii umiejętności skupiającą się na inwestycjach, uczeniu się dorosłych i kształceniu się przez całe życie, tworzeniu umiejętności dostosowanych do przyszłych wyzwań, utrzymywaniu umiejętności, sprawiedliwej mobilności, przyciąganiu i integracji wykwalifikowanych talentów z zagranicy oraz uznawaniu różnych rodzajów szkoleń, aby umożliwić ludziom pracę w całej Unii.
- Lepsza koordynacja polityk na szczeblu unijnym i krajowym: Komisja wprowadzi narzędzie koordynacji konkurencyjności, w ramach którego będzie miała miejsce współpraca z państwami członkowskimi w celu zapewnienia realizacji na szczeblu unijnym i krajowym wspólnych celów polityki UE, określenia projektów transgranicznych leżących w interesie Europy oraz realizacji powiązanych reform i inwestycji. W kolejnych wieloletnich ramach finansowych fundusz na rzecz konkurencyjności zastąpi wiele istniejących instrumentów finansowych UE o podobnych celach, zapewniając wsparcie finansowe na rzecz realizacji działań w ramach narzędzia koordynacji konkurencyjności.
Kontekst
27 listopada 2024 r. przewodnicząca Ursula von der Leyen ogłosiła Kompas konkurencyjności jako pierwszą ważną inicjatywę Komisji w obecnej kadencji, opartą na raporcie Draghiego i określającą ramy prac Komisji nad konkurencyjnością w trakcie tej kadencji.
W orędziu o stanie Unii Europejskiej z 2023 r. przewodnicząca Ursula von der Leyen zapowiedziała, że zwróci się do byłego premiera Włoch Mario Draghiego o przygotowanie sprawozdania na temat przyszłości europejskiej konkurencyjności. W raporcie tym ostrzega się, że Europa nie będzie już w stanie polegać na wielu czynnikach, które sprzyjały wzrostowi gospodarczemu w przeszłości. Przedstawiono w nim jasną diagnozę i konkretne zalecenia, co zrobić, aby Europa obrała inną trajektorię rozwoju. Wiele z tych zaleceń odzwierciedlono już w wytycznych politycznych i pismach określających zadania skierowanych przez przewodniczącego do członków kolegium.
Więcej informacji
Unijny Kompas konkurencyjności
Zestawienie informacji na temat Kompasu konkurencyjności
Cytaty
Europa ma wszystko, czego potrzebuje, aby odnieść sukces w wyścigu na szczyt. Jednocześnie musimy jednak stawić czoła naszym słabościom, aby odzyskać konkurencyjność. Kompas konkurencyjności przekształca doskonałe zalecenia zawarte w raporcie Draghiego w plan działania. Teraz mamy zatem plan. Mamy wolę polityczną. Liczy się szybkość i jedność. Świat nie czeka na nas. Jest zgoda wszystkich państw członkowskich w tej kwestii. Przekujmy zatem ten konsensus w działanie.
Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej
Za pomocą Kompasu Komisja przedstawia swoją doktrynę gospodarczą na najbliższe pięć lat. Doktryna ta jest prosta i można ją podsumować jednym kluczowym słowem: konkurencyjność. Konkurencyjność w każdym euro, które wydamy, i we wszystkich inicjatywach, które zaproponujemy. Z tego ambitnego celu wynika program prac ukierunkowany na trzy aspekty: uproszczenie priorytetów gospodarczych, inwestowanie w nie i przyspieszenie ich realizacji. Kompas musi być zapowiedzią zmiany nastawienia Europy i Europejczyków. Dzięki temu Europa jest bardziej przewidywalna, a jednocześnie pozostanie wierna obranemu modelowi europejskiemu opartemu na dekarbonizacji, uwzględnieniu kwestii społecznych i poszanowaniu naszych wartości.
Stéphane Séjourné, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw dobrobytu i strategii przemysłowej
źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.