Komisja zapowiedziała dziś podjęcie działań mających na celu utrzymanie i zwiększenie europejskich zdolności produkcyjnych w przemyśle hutniczym i metalurgicznym. Plan działania w zakresie stali i metali ma zwiększyć konkurencyjność i zabezpieczyć przyszłość tej branży.
Europejskie hutnictwo ma fundamentalne znaczenie dla gospodarki europejskiej, zapewniając materiały dla sektorów o krytycznym znaczeniu, takich jak przemysł motoryzacyjny, branże czystych technologii oraz obronność. Silna branża stali i metali w Europie ma kluczowe znaczenie dla zagwarantowania bezpieczeństwa UE w obecnym kontekście geopolitycznym oraz dla realizacji przedstawionego dziś planu ReArm Europe/Gotowość 2030. Jednocześnie sektor ten znajduje się w krytycznym punkcie, stojąc przed wyzwaniami związanymi z wysokimi kosztami energii, nieuczciwą konkurencją w skali globalnej oraz inwestycjami niezbędnymi do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Plan zostaje przedstawiony w momencie, gdy środki zakłócające funkcjonowanie rynku, jak np. udzielane na nierynkowych zasadach wsparcie skutkujące globalną nadwyżką mocy produkcyjnych oraz nieuzasadnione cła na stal i aluminium produkowane w UE, mogą mieć negatywny wpływ na unijną gospodarkę.
Przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen: Przemysł stalowy zawsze był jedną z głównych sił napędowych europejskiego dobrobytu. Produkowana bezemisyjnie stal nowej generacji powinna być nadal wytwarzana w Europie. Oznacza to, że musimy pomóc naszym producentom stali, którzy borykają się z dużymi problemami na rynku światowym. Aby w dalszym ciągu zapewnić ich konkurencyjność, musimy obniżyć koszty energii i pomóc im we wprowadzaniu nowatorskich, niskoemisyjnych technologii. Przedstawiony dziś przez nas plan działania oferuje konkretne rozwiązania dla prosperującego europejskiego przemysłu stalowego.
W formie tego planu działania Komisja zapewnia w perspektywie krótko- do średnioterminowej wsparcie sektorowi stali i metali, który stoi obecnie przed istotnymi wyzwaniami. Specyficzne dla sektora działania priorytetowe są wynikiem inkluzywnego i opartego na współpracy procesu, który obejmował wiele zainteresowanych stron oraz liczne dyskusje, w tym dialog dotyczący stali, który odbył się 4 marca 2025 r. Plan działania ma następujące cele:
- Zapewnienie przystępnych cenowo i bezpiecznych dostaw energii dla sektora: W przypadku metali koszty energii mają większy udział w kosztach produkcji niż ma to miejsce w innych branżach. W planie działania promuje się stosowanie umów zakupu energii elektrycznej (PPA) oraz zachęca się państwa członkowskie do wykorzystania dostępnej elastyczności w zakresie opodatkowania energii i obniżonych taryf sieciowych w celu ograniczenia zmienności cen energii elektrycznej. W planie promuje się szybszy dostęp do sieci dla sektorów energochłonnych oraz wspiera się zwiększone wykorzystanie wodoru odnawialnego i niskoemisyjnego w tych sektorach.
- Zapobieganie ucieczce emisji gazów cieplarnianych: Mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji dwutlenku węgla (CBAM) musi zapewnić równe warunki działania. Powinien on również zagwarantować, by stosowne branże z państw spoza UE nie mogły stosować pseudoekologicznego marketingu w odniesieniu do oferowanych przez nie metali, tak by pozornie wydawały się one niskoemisyjne, mimo iż w rzeczywistości do ich produkcji nadal wykorzystywane są wysokoemisyjne źródła energii. W drugim kwartale bieżącego roku Komisja opublikuje komunikat na temat sposobów rozwiązania problemu ucieczki emisji gazów cieplarnianych w przypadku towarów objętych CBAM wywożonych z UE do państw trzecich. Ponadto Komisja przeprowadzi przegląd CBAM, w wyniku którego jeszcze przed końcem 2025 r. przedstawiony zostanie pierwszy wniosek ustawodawczy rozszerzający zakres CBAM na określone produkty niższego szczebla ze stali i aluminium oraz obejmujący dodatkowe środki przeciwdziałające obchodzeniu przepisów.
- Rozszerzenie i ochrona europejskich zdolności przemysłowych: Globalna nadwyżka mocy produkcyjnych stanowi poważne zagrożenie dla rentowności i konkurencyjności sektora. Unia podjęła już działania w tym względzie, wprowadzając środki ochrony handlu skierowane przeciwko nieuczciwej konkurencji w sektorach stali, aluminium i stopów żelaza, ale sytuacja nadal się pogarsza. W związku z tym Komisja zaostrza obecne środki ochronne dotyczące stali. Jeszcze w tym roku Komisja zaproponuje nowy długoterminowy środek w celu utrzymania wysoce skutecznej ochrony unijnego sektora stalowego po wygaśnięciu obecnego środka ochronnego w połowie 2026 r. Aby zapobiec omijaniu przez eksporterów środków ochrony handlu, Komisja oceni również możliwość wprowadzenia zasady „wytop i wylanie” na potrzeby określania pochodzenia wyrobów metalowych.
- Promowanie obiegu zamkniętego: Zwiększenie recyklingu ma kluczowe znaczenie dla ograniczenia emisji i zużycia energii w przemyśle metalurgicznym. Komisja planuje wyznaczyć w kluczowych sektorach wartości docelowe dla stali i aluminium pochodzących z recyklingu oraz ocenić, czy więcej produktów, jak np. materiały budowlane i wyroby elektroniczne, powinno podlegać wymogom dotyczącym zawartości materiałów z recyklingu. Ponadto Komisja rozważy środki w zakresie handlu dotyczące złomu metali, który wnosi istotny wkład w dekarbonizację stali, tak aby zapewnić wystarczającą dostępność złomu.
- Zmniejszanie ryzyka związanego z dekarbonizacją: Przyszły akt w sprawie przyspieszenia dekarbonizacji przemysłu wprowadzi kryteria dotyczące odporności i zrównoważonego rozwoju dla produktów europejskich w zamówieniach publicznych, aby zwiększyć popyt na metale niskoemisyjne produkowane w UE i doprowadzić do stworzenia rynków pionierskich. Komisja przeznaczy 150 mln euro z Funduszu Badawczego Węgla i Stali w latach 2026–27, a dodatkowe 600 mln euro z programu „Horyzont Europa” zostanie przeznaczone na Pakt dla czystego przemysłu. W odniesieniu do etapu zwiększania skali działalności Komisja rozważa przeznaczenie docelowo 100 mld euro z Banku Dekarbonizacji Przemysłu, przy wykorzystaniu Funduszu Innowacyjnego i innych źródeł, przy czym w 2025 r. aukcja pilotażowa o wartości 1 mld euro skoncentruje się na dekarbonizacji i elektryfikacji kluczowych procesów przemysłowych.
- Ochrona wysokiej jakości miejsc pracy w przemyśle: Sektor stalowy i metalurgiczny ma zasadnicze znaczenie dla gospodarki UE – bezpośrednio i pośrednio zatrudnia on niemal 2,6 mln osób. Aktywne polityki rynku pracy będą wspierać rozwój umiejętności i procesy przekwalifikowania zawodowego. Europejskie Obserwatorium Sprawiedliwej Transformacji oraz plan działania na rzecz wysokiej jakości miejsc pracy, stanowiące część Paktu dla czystego przemysłu, zapewnią zarówno monitorowanie wpływu na zatrudnienie, jak i ochronę praw pracowniczych.
Kontekst
Podstawę planu działania w zakresie stali i metali stanowią środki określone w Pakcie dla czystego przemysłu i Planie działania na rzecz przystępnej cenowo energii. Plan działania opracowano w następstwie dialogu strategicznego, który odbył się pod przewodnictwem przewodniczącej Komisji i wiceprzewodniczącego wykonawczego odpowiedzialnego za dobrobyt i strategię przemysłową. Jest to drugi plan sektorowy przedstawiony przez obecną Komisję, po Planie działania dla europejskiego przemysłu motoryzacyjnego, który zaprezentowano 5 marca 2025 r. W planie wykorzystano również spostrzeżenia zawarte w ścieżce transformacji dla sektorów metali, opublikowanej wraz z niniejszym planem działania i zawierającej dodatkowy kontekst i oddolną analizę problemów i potrzeb przemysłu metalurgicznego oraz opinie wyrażone przez różne zainteresowane strony.
Europejska branża stalowa, posiadająca około 500 zakładów produkcyjnych w 22 państwach członkowskich, wnosi około 80 mld euro do unijnego PKB i zapewnia ponad 2,6 mln miejsc pracy.
źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.