Przed Międzynarodowym Dniem Eliminacji Przemocy wobec Kobiet w dniu 25 listopada wiceprzewodnicząca wykonawcza Mînzatu i komisarz Lahbib w imieniu Komisji Europejskiej oraz wysoka przedstawiciel/wiceprzewodnicząca Kaja Kallas wydali następujące oświadczenie:
Przemoc ze względu na płeć jest nie do przyjęcia. W tym Międzynarodowym Dniu Eliminacji Przemocy wobec Kobiet Unia Europejska ponawia swoją determinację, aby położyć kres wszelkim formom przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz zapewnić każdemu człowiekowi możliwość życia wolnego od strachu i krzywdy.
W całej UE co trzecia kobieta doświadczyła przemocy ze względu na płeć. Za każdą liczbą kryje się osoba, której życie, zdrowie i godność zostały naruszone. Przemoc wobec kobiet może przybierać różne formy, może przydarzyć się wszędzie i każdemu.
Zakończenie tego wymaga działania. UE podejmuje konkretne kroki, począwszy od zapobiegania i ochrony, a skończywszy na egzekwowaniu prawa i rozliczalności. Wraz z przystąpieniem UE do konwencji stambulskiej i przyjęciem pierwszego w historii prawa UE dotyczącego zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej UE ustanawia kompleksowe ramy zwalczania przemocy ze względu na płeć.
Przemoc ze względu na płeć w internecie szkodzi kobietom, ucisza ich głosy i zagraża naszym wartościom demokratycznym. Nasza dyrektywa w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet wyraźnie kryminalizuje najpowszechniejsze formy przemocy ze względu na płeć w internecie, takie jak udostępnianie intymnych obrazów bez zgody, deepfake, cyberstalking, nękanie w internecie oraz nawoływanie w internecie do przemocy i nienawiści ze względu na płeć. Zapewnia również szybkie usuwanie publicznie dostępnych nielegalnych treści w internecie. W przypadku osób, które doświadczyły jakiejkolwiek formy przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, prawo zapewnia silniejszą ochronę i wsparcie. Wzywamy wszystkie państwa członkowskie UE do szybkiej transpozycji tej dyrektywy do prawa krajowego, tak aby kobiety i dziewczęta w całej Unii mogły być bezpieczniejsze, zarówno w internecie, jak i poza nim.
Zasadnicze znaczenie ma wyeliminowanie przemocy ze względu na płeć. W naszym planie działania na rzecz praw kobiet jako pierwszą zasadę umieściliśmy „Wolność od przemocy ze względu na płeć”. Priorytet ten zostanie uwzględniony w przyszłej strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2026–2030.
Dzięki strategii UE na rzecz skuteczniejszej walki z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych oraz naszym wnioskom ustawodawczym mającym na celu kryminalizację wszelkich form niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych oraz zapewnienie, aby platformy internetowe lepiej chroniły dzieci przed niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych, zwiększamy wysiłki na rzecz ochrony każdego dziecka, zwłaszcza dziewcząt, które są nieproporcjonalnie dotknięte tym zjawiskiem.
Nasze wysiłki nie kończą się na granicach Europy. UE działa na całym świecie na rzecz położenia kresu przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć, współpracując z rządami, agencjami ONZ, społeczeństwem obywatelskim, organizacjami działającymi na rzecz praw kobiet, budowniczymi pokoju i obrońcami praw człowieka. Poprzez takie działania jak inicjatywa „Spotlight” iprogram UE–ONZ „Kobiety w działaniu”inwestujemy w prawdziwe zmiany.
Będziemy nadal w pełni wdrażaćAgendę narzecz kobiet, pokoju i bezpieczeństwa, aby budować świat, w którym kobiety mogą bezpiecznie żyć, a dziewczęta mogą dorastać bez strachu w każdej społeczności i w każdej przestrzeni cyfrowej.
Położenie kresu przemocy wobec kobiet i dziewcząt jest obowiązkiem wszystkich. Razem możemy i musimy to osiągnąć.
Kontekst
Zwalczanie przemocy ze względu na płeć jest od dawna jednym z kluczowych priorytetów Komisji. Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet, obchodzony 25 listopada, jest corocznym punktem wyjścia globalnej kampanii „16dni aktywizmu na rzecz położenia kresu przemocy ze względu na płeć”, prowadzonej przez UN Women. Kampania „UNiTE to End Digital Violence against All Women and Girls” w 2025 r. skupia się na promowaniu bezpieczeństwa i sprawiedliwości w internecie. Wiceprzewodniczący wykonawczy Virkkunen i komisarz Lahbib odbędą się w Strasburgu z okazji wydarzenia wysokiego szczebla poświęconego przemocy ze względu na płeć wspomaganej technologią, które rozpocznie „16 dni aktywizmu”, a wydarzenie będzie można śledzić online.
Opierając się na unijnej strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025, w przyszłej strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2026–2030 przedstawione zostaną nowe inicjatywy i przepisy mające na celu kontynuowanie tych postępów na drodze do osiągnięcia równości płci w Europie. Dyrektywa w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej została przyjęta w maju 2024 r. i stanowi pierwsze prawo UE dotyczące przemocy ze względu na płeć. Zapewnia kompleksowe ramy zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej w całej UE. Na przykład wprowadza definicje niektórych przestępstw zarówno w internecie, jak i poza nim, ułatwia ofiarom dostęp do wymiaru sprawiedliwości oraz usprawnia zapobieganie, gromadzenie danych, koordynację i współpracę. Państwa członkowskie są zobowiązane do transpozycji tej dyrektywy do prawa krajowego do czerwca 2027 r., a UE wspiera państwa w jej wdrażaniu. Ponadto w październiku 2023 r. Unia Europejska przystąpiła do konwencji stambulskiej Rady Europy, która jest najbardziej dalekosiężnym międzynarodowym instrumentem prawnym określającym wiążące zobowiązania w zakresie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i dziewcząt.
Komisja, za pośrednictwem programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości”, w ramach komponentu „Daphne”, udostępniła w 2025 r. 23 mln euro na wsparcie działań transnarodowych, które zwalczają przemoc wobec dzieci i przemoc ze względu na płeć w sferze domowej i w związkach intymnych oraz im zapobiegają. Zapobieganie przyszłym nadużyciom idzie w parze ze wspieraniem istniejących ofiar i zapewnieniem odpowiedzialności sprawców. Aby zapewnić ofiarom przemocy pełne korzystanie z praw przysługujących im na mocy prawa UE, Komisja zaproponowała strategię UE w zakresie praw ofiar (2020–2025) i z powodzeniem wdrożyła wszystkie swoje działania, a wniosek Komisji w sprawie zmiany dyrektywy o prawach ofiar z 2012 r. jest obecnie omawiany przez współprawodawców. Ponadto trwają również prace nad przekształceniem dyrektywy w sprawie niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych, aby zwiększyć kryminalizację niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych, udoskonalić przepisy dotyczące ścigania oraz wzmocnić zapobieganie i pomoc dla ofiar.
Plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji (2020–2024) oraz Plan działania na rzecz równouprawnienia płci i wzmocnienia pozycji kobiet w działaniach zewnętrznych na lata 2021–2025 (GAP III) stanowią ambitne ramy służące osiągnięciu postępów w zakresie równouprawnienia płci i wzmocnienia pozycji kobiet poprzez działania zewnętrzne i zostały przedłużone do 2027 r. UE będzie kontynuować wysiłki na rzecz ograniczenia przemocy ze względu na płeć na arenie międzynarodowej, pełniąc rolę współprzywódcy koalicji na rzecz przeciwdziałania przemocy ze względu na płeć w ramach Forum Pokolenia Równości oraz za pośrednictwem programów takich jak inicjatywa „Spotlight” i program ACT na rzecz położenia kresu przemocy wobec kobiet. Program ACT wspiera organizacje działające na rzecz praw kobiet w celu wzmocnienia systemów zapobiegania, ochrony i rozliczalności, aby położyć kres przemocy wobec kobiet i dziewcząt. UE wspiera również inicjatywę „Cyfrowa Europa dla Demokracji”, wdrażaną wspólnie z Danią i Norwegią. Jednym z jej sztandarowych działań jest projekt regionalny o wartości 6,5 mln euro w Ameryce Łacińskiej, realizowany przez Latynoamerykański Sojusz Funduszy Kobiet i Kobiet, z Fondo de Mujeres del Sur (FMS) jako partnerem wiodącym, mający na celu przeciwdziałanie przemocy ze względu na płeć ułatwianej przez technologię poprzez poprawę ram prawnych, wspieranie obrońców praw człowieka kobiet i budowanie zdolności wśród organizacji lokalnych.
Podobnie jak w poprzednich latach, centrala Komisji Europejskiej i Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ) dołączą do kampanii UN Women’s Orange the World. Wieczorem 24 listopada budynek Komisji Europejskiej Berlaymont zostanie oświetlony na pomarańczowo – jest to światowy symbol zaangażowania ONZ na rzecz wyeliminowania przemocy wobec kobiet. Centrala ESDZ zastosuje również specjalne pomarańczowe elementy wizualne w swoim budynku, aby wzmocnić to zaangażowanie. Zdjęcia będą dostępne na stronie EBS.
Więcej informacji
Dyrektywa w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej
Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej
Unijna strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025
Plan działania UE na rzecz praw kobiet
Obywatele, równość, prawa i wartości
Położenie kresu przemocy ze względu na płeć
Badanie Eurobarometr Flash 544 – Stereotypy związane z płcią – przemoc wobec kobiet
Unijne badanie dotyczące przemocy ze względu na płeć przeprowadzone wspólnie przez Eurostat, FRA i EIGEStrategia UE na rzecz skuteczniejszej walki z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych
Strategia UE w zakresie praw ofiar (2020–2025)
Globalne centrum dla ofiar przemocy
Wniosek dotyczący dyrektywyzmieniającej dyrektywę o prawach ofiar z 2012 r.
Trzeci plan działania w sprawie równości płci
źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.