Komisja Europejska przyjęła dzisiaj sprawozdanie roczne z kontroli stosowania prawa UE. Sprawozdanie zawiera przegląd działań w zakresie egzekwowania prawa, jakie Komisja podjęła w 2023 r., aby zagwarantować ochronę praw i wolności obywateli i przedsiębiorstw w całej UE. Podkreślono w nim również obszary, w których państwa członkowskie z powodzeniem osiągnęły zgodność z prawem UE, i wskazano obszary, w których konieczne są dodatkowe działania.
Komisja przyjęła dziś także swój regularny pakiet decyzji w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.
Zapewnianie zgodności z prawem UE w 2023 r.
Ze sprawozdania wynika, że w 2023 r. Komisja podjęła zdecydowane działania, aby zapewnić prawidłowe stosowanie przepisów UE we wszystkich obszarach polityki w całej UE, zwiększając zaufanie obywateli i przedsiębiorstw oraz umożliwiając rozwój spójnej, sprawiedliwej i skutecznej Unii.
W ciągu ostatniego roku Komisja wszczęła 529 nowych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i zamknęła ponad tysiąc spraw, ponieważ państwa członkowskie osiągnęły zgodność z prawem UE. 95 proc. zamkniętych spraw zostało rozwiązanych na wczesnym etapie postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Unikanie przewlekania postępowań sprawia, że obywatele i przedsiębiorstwa mogą szybciej czerpać korzyści z prawa UE.
Jak wynika jednak ze sprawozdania, Komisja nie waha się w razie potrzeby wnieść sprawę przeciwko państwom członkowskim do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W 2023 r. Komisja postanowiła skierować do Trybunału łącznie 82 postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i zwróciła się do Trybunału o nałożenie kar finansowych na państwa członkowskie w 45 z tych 82 spraw. Jest to rekordowa sytuacja w ostatnim dziesięcioleciu, co świadczy o determinacji Komisji w zakresie egzekwowania prawa UE.
Wspieranie państw członkowskich w zapewnianiu zgodności z prawem UE na wczesnym etapie
Szybkie wdrożenie przepisów UE przez państwa członkowskie ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia praw obywateli i przedsiębiorstw w całej UE oraz dla utrzymania skuteczności i wiarygodności UE. Kluczowe znaczenie ma wczesne wsparcie Komisji dla państw członkowskich w zakresie prawidłowego wdrażania i stosowania przepisów UE.
W 2023 r. Komisja udzieliła państwom członkowskim, przedsiębiorstwom, zainteresowanym stronom i obywatelom praktycznych wytycznych dotyczących sposobu rozumienia i stosowania konkretnych aspektów prawa UE. Promowała zgodność z prawem UE podczas setek warsztatów dotyczących transpozycji, spotkań grup ekspertów i posiedzeń komisji z udziałem państw członkowskich. W następstwie przeglądu przeprowadzonego w 2023 r. Komisja wraz z państwami członkowskimi określiła sposoby poprawy transpozycji dyrektyw. Za pośrednictwem Instrumentu Wsparcia Technicznego Komisja promowała budowanie zdolności administracyjnych w państwach członkowskich, pomagając w zapewnieniu prawidłowego wdrażania przepisów i polityk UE.
Wzmacnianie zrównoważonej i konkurencyjnej gospodarki
W 2023 r. Komisja nadal stanowczo chroniła integralność jednolitego rynku, na przykład poprzez zapewnienie swobodnego przepływu towarów w sektorach rolnym i budowlanym. Komisja podjęła również daleko idące działania w zakresie egzekwowania prawa w celu usunięcia barier dla usługodawców na jednolitym rynku, którzy odpowiadają za około 70 proc. PKB i zatrudnienia w UE. Działania Komisji w zakresie egzekwowania prawa przyczyniły się do poprawy uznawania kwalifikacji zawodowych w całej UE i rozwiązały problem opóźnień w płatnościach za zamówione towary i usługi.
Jak wynika ze sprawozdania, Komisja zobowiązała się do zapewnienia czystej, przystępnej cenowo i bezpiecznej energii, aby osiągnąć swoje cele klimatyczne i pobudzić rozwój gospodarczy. W 2023 r. w ramach działań w zakresie egzekwowania prawa Komisja promowała czyste powietrze, wodę i transport oraz gospodarkę o obiegu zamkniętym. Komisja pomogła państwom członkowskim i rolnikom w ramach wspólnej polityki rolnej. Poczyniła postępy w zakresie budowania unii energetycznej UE i kontynuowała prace nad zapewnieniem bezpieczeństwa energii jądrowej. Komisja wykorzystała również postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w celu promowania bezpieczeństwa dostaw gazu do UE.
Informowanie i wspieranie obywateli i przedsiębiorstw ma kluczowe znaczenie dla pełnego wykorzystania potencjału jednolitego rynku. W 2023 r. ośrodki SOLVIT pomogły ponad 2 200 obywatelom i przedsiębiorstwom w rozwiązywaniu problemów, przy czym wskaźnik powodzenia wyniósł ponad 88 proc. Na portalu Twoja Europa – Porady, informującym obywateli i przedsiębiorstwa o przysługujących im prawach na jednolitym rynku, wykonano ponad 26 tys. wyszukiwań. Portal „Twoja Europa” był najpopularniejszym portalem Komisji, który w ciągu jednego roku odwiedziło 32 mln osób.
Ochrona wspólnych wartości UE, praw podstawowych i praworządności
Komisja podjęła zdecydowane działania, aby stać na straży praworządności, bronić wartości demokratycznych i egzekwować przepisy dotyczące niedyskryminacji w całej UE. Podjęła kroki w celu zagwarantowania pełnego wdrożenia przez państwa członkowskie przepisów UE dotyczących ochrony dzieci, praw konsumentów, transgranicznej ochrony pacjentów i bezpieczniejszego transportu.
Komisja usprawniła wdrażanie polityki europejskiej unii bezpieczeństwa i wszczęła lub kontynuowała postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w celu poprawy przestrzegania przez państwa członkowskie unijnych przepisów dotyczących migracji i azylu.
Działania Komisji w zakresie egzekwowania prawa w 2023 r. przyniosły konkretne korzyści w zakresie praw obywateli. Państwa członkowskie zwiększyły ochronę konsumentów, zagwarantowały prawa sygnalistów i usprawniły kryminalizację nawoływania do nienawiści. Egzekwowanie przepisów UE zapewniło również lepszą ochronę praw pracowniczych i sprawiedliwsze warunki pracy.
Kontekst
Od 1984 r. w odpowiedzi na prośbę Parlamentu Europejskiego Komisja przedstawia roczne sprawozdanie z kontroli stosowania prawa UE w roku poprzednim. Następnie Parlament Europejski przyjmuje rezolucję w sprawie sprawozdania Komisji.
W warunkach podziału kompetencji między instytucjami europejskimi Komisja ponosi ogólną odpowiedzialność za inicjowanie procedur ustawodawczych.
Parlament Europejski i Rada podejmują decyzje w sprawie wniosków Komisji. Państwa członkowskie są odpowiedzialne za terminowe i prawidłowe stosowanie i wdrażanie prawa Unii w krajowym porządku prawnym.
Krąg ten zamyka Komisja: gdy wnioski zostaną przyjęte i staną się prawem UE, Komisja monitoruje, czy państwa członkowskie prawidłowo stosują te przepisy i w razie potrzeby może podjąć stosowne działanie.
źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce