Konkurencyjność i zrównoważony rozwój są zasadami przewodnimi tego pakietu, którego celem jest uczynienie unijnego systemu transportowego bardziej wydajnym, wzajemnie połączonym, dostępnym, czystym i odpornym. Przedstawione dziś środki obejmują dwa kluczowe obszary – kolej, w której Europa już odgrywa wiodącą rolę w zakresie zrównoważonego rozwoju, oraz paliwa, w których Europa musi teraz przyspieszyć inwestycje na rzecz transformacji energetycznej.
Szybsza i lepiej skomunikowana kolej w całej Europie
W nowym planie działania na rzecz kolei dużych prędkości określono kroki niezbędne do stworzenia do 2040 r. szybszej, bardziej interoperacyjnej i lepiej połączonej sieci europejskiej. Jego celem jest skrócenie czasu podróży i uczynienie kolei atrakcyjniejszą alternatywą dla krótkodystansowych podróży lotniczych, co zwiększy liczbę pasażerów i pobudzi gospodarkę regionalną i turystykę.
W oparciu o transeuropejską sieć transportową (TEN-T) plan przewiduje połączenie głównych węzłów z prędkością co najmniej 200 km/h. Pasażerowie będą mogli podróżować z Berlina do Kopenhagi w cztery godziny zamiast obecnych siedmiu, a z Sofii do Aten w sześć godzin zamiast obecnych 13 godzin i 40 minut. Nowe połączenia transgraniczne umożliwią również szybsze i prostsze podróże, takie jak Paryż–Lizbona przez Madryt oraz lepszą łączność między stolicami państw bałtyckich.
Aby zrealizować tę wizję, Komisja proponuje cztery główne kierunki działań:
- Usunięcie transgranicznych wąskich gardeł za pomocą wiążących terminów, które mają zostać określone do 2027 r., oraz określenie wariantów wyższych prędkości, w tym prędkości znacznie powyżej 250 km/h, jeżeli jest to opłacalne ekonomicznie.
- Opracowanie skoordynowanej strategii finansowania, w tym strategicznego dialogu z państwami członkowskimi, przemysłem i podmiotami finansującymi, prowadzącego do zawarcia porozumienia w sprawie kolei dużych prędkości w celu uruchomienia wymaganych inwestycji.
- Poprawa warunków dla przemysłu kolejowego i operatorów kolejowych w zakresie inwestowania, opracowywania innowacyjnych rozwiązań i konkurencyjnego funkcjonowania, w tym poprzez bardziej atrakcyjne otoczenie regulacyjne, poprzez usprawnienie transgranicznych systemów sprzedaży biletów i rezerwacji, wspieranie rynku używanego taboru kolejowego, przyspieszenie wdrażania unijnych systemów zarządzania cyfrowego oraz wspieranie badań i rozwoju oraz współpracy w zakresie skalowalnych rozwiązań.
- Wzmocnienie zarządzania na szczeblu UE, wymaganie od zarządców infrastruktury koordynacji zdolności przepustowej transgranicznych przewozów dalekobieżnych oraz ułatwianie normalizacji i wydawania zezwoleń.
Oprócz skrócenia czasu podróży plan zmniejszy zatory komunikacyjne i uwolni przepustowość na liniach konwencjonalnych, ułatwiając nocne pociągi, transport towarowy i mobilność wojskową, przy jednoczesnym wzmocnieniu konkurencyjności Europy w turystyce i przemyśle.
Zwiększenie inwestycji w paliwa odnawialne i niskoemisyjne
Druga przyjęta dziś inicjatywa – plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonego transportu (STIP) – określa wspólne podejście do pobudzenia inwestycji w paliwa odnawialne i niskoemisyjne, koncentrując się na lotnictwie i transporcie wodnym.
Aby osiągnąć cele RefuelEU Aviation i FuelEU Maritime, do 2035 r. potrzebnych będzie około 20 mln ton zrównoważonych paliw (biopaliw i e-paliw). Osiągnięcie tego celu będzie wymagało inwestycji szacowanych na 100 mld euro.
STIP stanowi wyraźny sygnał dla inwestorów, że europejskie cele pozostają w mocy i że Komisja będzie wspierać przejście na gospodarkę neutralną dla klimatu. Przyspieszając krajową produkcję paliw biologicznych i niebiologicznych, Europa może zmniejszyć swoją zależność od importowanych paliw kopalnych, zwiększyć konkurencyjność swojego przemysłu i przewodzić transformacji w kierunku czystej energii na całym świecie.
Kluczowe środki inwestycyjne mające na celu uruchomienie co najmniej 2,9 mld euro za pośrednictwem instrumentów UE do 2027 r. obejmują:
- Co najmniej 2 mld euro na zrównoważone paliwa alternatywne w ramach InvestEU.
- 300 mln euro za pośrednictwem Europejskiego Banku Wodoru na wsparcie paliw wodorowych dla lotnictwa i żeglugi.
- 446 mln euro na projekty dotyczące syntetycznych paliw lotniczych i paliw żeglugowych w ramach funduszu innowacyjnego.
- 133,5 mln euro na badania naukowe i innowacje związane z paliwami w ramach programu „Horyzont Europa”.
Oprócz tych środków Komisja wraz z państwami członkowskimi przygotowuje się do uruchomienia do końca 2025 r. projektu pilotażowego koalicji eSAF na rzecz wczesnego przemieszczania się, którego celem jest uruchomienie co najmniej 500 mln EUR na projekty dotyczące syntetycznych paliw lotniczych. Komisja będzie również pracować nad wzmocnieniem warunków sprzyjających inwestycjom rynkowym w celu wypełnienia luki inwestycyjnej.
W perspektywie średnioterminowej Komisja będzie dążyć do ustanowienia mechanizmu łączącego producentów i nabywców paliw, zapewniającego pewność dochodów i zmniejszającego ryzyko inwestycyjne. Plan wzmocni również partnerstwa międzynarodowe w celu zwiększenia światowej produkcji paliw i przyciągnięcia importu, który spełnia unijne kryteria zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnym zapewnieniu uczciwej konkurencji dla unijnych producentów i użytkowników.
źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.