Komisja Europejska przedstawiła dziś plan działania na rzecz przemysłu chemicznego w celu wzmocnienia konkurencyjności i modernizacji unijnego sektora chemicznego. Plan działania odnosi się do kluczowych wyzwań, a mianowicie wysokich kosztów energii, nieuczciwej konkurencji na świecie i słabego popytu, przy jednoczesnym promowaniu inwestycji w innowacje i zrównoważony rozwój. Planowi działania towarzyszy zbiorczy wniosek upraszczający dotyczący chemikaliów – szósty, który Komisja przedstawiła do tej pory w ramach tego mandatu – mający na celu dalsze usprawnienie i uproszczenie kluczowych przepisów UE dotyczących chemikaliów, a także wniosek mający na celu wzmocnienie zarządzania Europejską Agencją Chemikaliów (ECHA) i jej stabilności finansowej.
W planie działania proponuje się następujące środki:
- Odporność i równe warunki działania: Komisja ustanowi wraz z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami sojusz na rzecz chemikaliów o krytycznym znaczeniu w celu przeciwdziałania ryzyku zamknięcia zdolności produkcyjnych w tym sektorze. Sojusz określi krytyczne zakłady produkcyjne wymagające wsparcia politycznego i zajmie się kwestiami handlowymi, takimi jak zależności i zakłócenia w łańcuchu dostaw. Komisja szybko zastosuje również środki ochrony handlu, aby zapewnić uczciwą konkurencję, a jednocześnie rozszerzy monitorowanie przywozu chemikaliów za pośrednictwem istniejącej grupy zadaniowej ds. nadzoru przywozu. Sojusz będzie dostosowywał priorytety inwestycyjne, koordynował projekty unijne i krajowe, w tym ważne projekty stanowiące przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI), oraz wspierał krytyczne zakłady produkcyjne w UE w celu pobudzenia innowacji i wzrostu regionalnego.
- Przystępna cenowo energia i dekarbonizacja: Komisja w pełni wdroży plan działania na rzecz przystępnej cenowo energii, aby pomóc w obniżeniu wysokich kosztów energii i surowców. Wprowadziła jasne zasady dotyczące wodoru niskoemisyjnego i do końca roku zaktualizuje pomoc państwa, aby obniżyć koszty energii elektrycznej dla większej liczby producentów chemikaliów. W planie zachęca się również do korzystania z czystych źródeł węgla, takich jak wychwytywanie dwutlenku węgla, biomasa i odpady, a także do wspierania odnawialnych źródeł energii. W dniu dzisiejszym rozpoczęto również konsultacje społeczne w sprawie poprawy recyklingu chemicznego.
- Wiodące rynki i innowacje: W planie działania podkreślono zachęty podatkowe i środki podatkowe mające na celu zwiększenie popytu na czyste chemikalia. Przyszły akt w sprawie przyspieszenia dekarbonizacji przemysłu określi unijne przepisy dotyczące treści i zrównoważonego rozwoju, aby wspierać wzrost rynku i inwestycje w czyste technologie. Przyszła strategia dotycząca biogospodarki i akt w sprawie gospodarki o obiegu zamkniętym zwiększą zasobooszczędność UE, recykling chemikaliów oraz wzmocnią rynek biopochodnych i pochodzących z recyklingu alternatyw dla środków produkcji opartych na paliwach kopalnych. Komisja uruchomi również unijne centra innowacji i substytucji oraz uruchomi finansowanie unijne w ramach programu „Horyzont Europa” (2025–2027), aby przyspieszyć rozwój bezpieczniejszych i bardziej zrównoważonych substytutów chemicznych.
- Podejmowanie działań w odniesieniu do substancji per- i polifluoroalkilowych (PFAS): W planie działania potwierdzono zobowiązanie Komisji do zminimalizowania emisji PFAS poprzez solidne, oparte na podstawach naukowych ograniczenie, przy jednoczesnym zapewnieniu dalszego stosowania w zastosowaniach krytycznych pod ścisłymi warunkami, w których nie są dostępne rozwiązania alternatywne, które zostaną zaproponowane szybko po wydaniu opinii przez ECHA. Komisja będzie również inwestować w innowacje, promować środki zaradcze w oparciu o zasadę „zanieczyszczający płaci” oraz priorytetowo traktować rozwój bezpieczniejszych alternatyw.
Uproszczenie
W ramach bieżących wysiłków na rzecz zwiększenia konkurencyjności UE Komisja przyjęła szósty zbiorczy pakiet uproszczeń w celu zmniejszenia kosztów przestrzegania przepisów i obciążeń administracyjnych dla przemysłu chemicznego, przy jednoczesnym zapewnieniu silnej ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska. Obejmuje to uproszczenie przepisów dotyczących etykietowania niebezpiecznych chemikaliów, wyjaśnienie przepisów UE dotyczących kosmetyków oraz ułatwienie rejestracji produktów nawozowych UE poprzez dostosowanie wymogów informacyjnych do standardowych przepisów REACH dotyczących chemikaliów. Oczekuje się, że środki te pozwolą branży zaoszczędzić co najmniej 363 mln EUR rocznie.
Wniosek dotyczący rozporządzenia podstawowego w sprawie ECHA wyposaża ECHA w zasoby, elastyczność i dostosowania strukturalne wymagane do wypełniania obowiązków wynikających z jej rosnącego mandatu, który obecnie obejmuje obowiązki wynikające z wielu rozporządzeń UE, a mianowicie obejmujące klasyfikację i etykietowanie, produkty biobójcze, przywóz i wywóz niebezpiecznych chemikaliów, gospodarowanie odpadami i wodę.
Sektor chemiczny ma zasadnicze znaczenie dla gospodarki europejskiej, stanowiąc podstawę produkcji prawie wszystkich towarów. Dostarcza podstawowe materiały i technologie przemysłom, które wspierają dobrobyt, bezpieczeństwo i odporność gospodarek europejskich, w tym motoryzacyjnym, budowlanym, opieki zdrowotnej, rolnictwu, czystym technologiom i obronności.
Kontekst
Plan działania na rzecz europejskiego przemysłu chemicznego opiera się na kompasie na rzecz konkurencyjności i czystym ładzie przemysłowym. Po dialogu strategicznym przewodniczącego z 12 maja 2025 r. jest to trzeci plan sektorowy Komisji po przemyśle motoryzacyjnym i stalowym. Przedstawiony dziś pakiet uproszczeń stanowi realizację zobowiązania przewodniczącej Ursuli von der Leyendo uproszczenia przepisów UE i zmniejszenia obciążeń administracyjnych, co pomoże przedsiębiorstwom wprowadzać innowacje i rozwijać się. Przewodnicząca Ursula von der Leyen ogłosiła zbiorczy tekst sektorowy w pierwszym strategicznym dialogu na temat przyszłości przemysłu chemicznego w Europie z przedstawicielami tego sektora, który odbył się 12 maja 2025 r. W strategii jednolitego rynku przyjętej w maju 2025 r. potwierdzono to zobowiązanie. Omnibus dla przemysłu chemicznego jest jednym z serii pakietów Omnibus dotyczących uproszczenia przedstawionych przez Komisję w ramach tego mandatu. Przemysł chemiczny UE jest czwartym co do wielkości sektorem wytwórczym – 29 000 przedsiębiorstw zapewnia 1,2 mln bezpośrednich miejsc pracy i wspiera 19 mln w łańcuchach dostaw.
źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.