Komisja przyjęła dziś (tj. 23 maja 2022 r.) plan awaryjny w dziedzinie transportu, aby wzmocnić odporność transportu w UE w sytuacjach kryzysowych. Opracowując ten plan, uwzględniono doświadczenia zebrane w trakcie pandemii COVID-19, ale także wyzwania, przed którymi unijny sektor transportu stoi od chwili rosyjskiego ataku na Ukrainę. Oba te kryzysy miały poważny wpływ na transport osób i towarów, ale odporność sektora i lepsza koordynacja między państwami członkowskimi miały kluczowe znaczenie dla reakcji UE na te wyzwania.
Komisarz ds. transportu AdinaVălean powiedziała: Ten trudny okres uświadamia nam znaczenie unijnego sektora transportu, a także konieczność ciągłych wysiłków na rzecz podnoszenia naszej gotowości i odporności. Pandemia COVID-19 nie była pierwszym kryzysem, który dotknął sektor transportu, a bezprawny atak Rosji na Ukrainę pokazuje, że nie będzie to również ostatni taki kryzys. Dlatego musimy być przygotowani na tego rodzaju sytuacje. Przedstawiony dziś plan awaryjny, oparty w szczególności na wnioskach wyciągniętych w trakcie pandemii COVID-19 oraz podjętych wówczas inicjatywach, tworzy solidne ramy dla odporności unijnego sektora transportu. Jestem głęboko przekonana, że plan ten będzie kluczowym instrumentem w procesie podnoszenia odporności transportu, ponieważ wiele z narzędzi, które plan ten zawiera, odegrało już istotną rolę przy udzielaniu wsparcia Ukrainie – w tym korytarze solidarnościowe UE–Ukraina, które obecnie umożliwiają Ukrainie eksport zbóż.
10 działań służących wyciągnięciu wniosków z aktualnych kryzysów
Plan obejmuje zbiór10 działań, które UE i jej państwa członkowskie mają uwzględniać przy wprowadzaniu środków reagowania kryzysowego. Obok innych działań w planie tym podkreślono wagę zapewnienia minimalnej siatki połączeń oraz ochrony pasażerów, a także budowania cyberodporności i przeprowadzania testów odporności. Podkreślono w nim również znaczenie zasad dotyczących uprzywilejowanych korytarzy, dzięki którym ładunki w transporcie drogowym mogą przekraczać granice w czasie krótszym niż 15 minut, a także wzmocniono rolę sieci punktów kontaktowych w krajowych organach ds. transportu. Oba te elementy okazały się kluczowe w czasie pandemii COVID-19, jak również w trakcie obecnego kryzysu wywołanego rosyjską agresją wobec Ukrainy.
Wspomniane 10 działań to:
- Przystosowanie unijnych przepisów dotyczących transportu do sytuacji kryzysowych.
- Zapewnienie odpowiedniego wsparcia dla sektora transportu.
- Zapewnienie swobodnego przepływu towarów, usług i osób.
- Zarządzanie przepływami uchodźców oraz repatriacja zablokowanych pasażerów i pracowników transportu.
- Zapewnienie minimalnej siatki połączeń oraz ochrony pasażerów.
- Wymiana informacji dotyczących transportu.
- Wzmocnienie koordynacji polityki transportowej.
- Wzmocnienie cyberbezpieczeństwa.
- Prowadzenie testów gotowości sektora transportu na sytuacje awaryjne.
- Współpraca z partnerami międzynarodowymi.
Jednym z kluczowych wniosków wyciągniętych z pandemii jest znaczenie koordynacji środków reagowania kryzysowego – aby uniknąć na przykład sytuacji, kiedy ciężarówki, ich kierowcy i towary o podstawowym znaczeniu są zablokowane na granicy, jak w trakcie pierwszych dni pandemii. Plan awaryjny w dziedzinie transportu zawiera zasady przewodnie, które zapewniają, by środki reagowania kryzysowego były proporcjonalne, przejrzyste, niedyskryminujące i zgodne z traktatami unijnymi, a także były w stanie zapewnić należyte funkcjonowanie jednolitego rynku.
Co dalej?
Komisja i państwa członkowskie będą korzystać z zaproponowanego planu awaryjnego, by odpowiedzieć na wyzwania, przed którymi stoi aktualnie sektor transportu. Komisja będzie wspierać państwa członkowskie i kierować procesem budowania gotowości na sytuacje kryzysowe we współpracy z agencjami UE, koordynując sieć krajowych punktów kontaktowych ds. transportu i prowadząc regularne dyskusje z partnerami międzynarodowymi i zainteresowanymi stronami. Aby odpowiedzieć na najpilniejsze wyzwania izapewnić Ukrainie możliwość eksportu zbóż, ale także importu potrzebnych jej towarów – począwszy od pomocy humanitarnej po pasze i nawozy – Komisja będzie koordynować sieć punktów kontaktowych ds. korytarzy solidarnościowych oraz platformę służącą nawiązywaniu kontaktów między stroną popytową i podażową w ramach inicjatywy „korytarze solidarnościowe”.
Kontekst
Przedstawiona dziś inicjatywa stanowi odpowiedź na apel Rady do Komisji o przygotowanie planu awaryjnego dla europejskiego sektora transportu na wypadek pandemii i innych poważnych kryzysów. W ten sposób Komisja wywiązuje się też z jednego z zobowiązań podjętych przez nią wstrategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności. Plan opracowano we współpracy z organami państw członkowskich i przedstawicielami sektora.
Dodatkowe informacje
Aktualności na stronie internetowej DG MOVE
Plan awaryjny w dziedzinie transportu (PDF)
źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce