Komisja opublikowała dziś sprawozdanie na temat stanu unii energetycznej na 2025 r. oraz towarzyszące mu sprawozdanie z postępów działań w dziedzinie klimatu na 2025 r. Pokazują one znaczne postępy poczynione przez UE w przechodzeniu na solidną i zintegrowaną unię energetyczną dzięki postępom w przechodzeniu na czystą energię z większą liczbą odnawialnych źródeł energii, rozwiązaniu problemu wysokich i niestabilnych cen energii oraz przystępności cenowej, a także dalszej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Zwiększa to konkurencyjność, obniża emisyjność oraz zwiększa bezpieczeństwo energetyczne i niezależność energetyczną, zmniejszając zależność UE od importowanych paliw kopalnych.
Sprawozdania po raz kolejny potwierdzają, że UE jest na dobrej drodze do osiągnięcia swojego celu klimatycznego na 2030 r., przewidując spadek emisji gazów cieplarnianych o 2,5 % w 2024 r. w porównaniu z 2023 r. W sprawozdaniach przedstawiono również, w jaki sposób UE poradziła sobie ze zmieniającymi się wyzwaniami wewnętrznymi i globalnymi, oraz podkreślono kluczową rolę czystej i przystępnej cenowo energii oraz ciągłych wysiłków na rzecz ograniczenia emisjiw osiąganiu celówUE w zakresie bezpieczeństwa, niezależności energetycznej, konkurencyjności i neutralności klimatycznej.
Postępy w realizacji celów w zakresie klimatu i energii na 2030 r.
Jak potwierdziła Komisja w ocenie krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu opartej na krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu oraz najnowszych prognozach dotyczących gazów cieplarnianych przedłożonych przez państwa członkowskie, UE nadal czyni postępy w realizacji celów na 2030 r. dotyczących ograniczenia emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomami z 1990 r. oraz osiągnięcia co najmniej 42,5 % udziału energii ze źródeł odnawialnych w koszyku energetycznym UE.
Większość energii elektrycznej produkowanej w UE pochodzi obecnie z czystych źródeł energii, chociaż postępy są różne w poszczególnych państwach członkowskich.Nowo zainstalowaną moc energii ze źródeł odnawialnych w 2024 r. szacuje się na około 77 GW, a koszyk energetyczny UE już w 2024 r. obejmował 47 % energii ze źródeł odnawialnych. Zużycie energii końcowej nadal spada, przy czym spadek w porównaniu z 2022 r. wyniósł 3 %, głównie w sektorze mieszkaniowym, a następnie w przemyśle i usługach.
Osiągnięcie celów UE w zakresie energii na 2030 r.będzie wymagało znacznie szybszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii i poprawy efektywności energetycznej w nadchodzących latach.
Emisje gazów cieplarnianych w UE nadal maleją, a wstępne dane za 2024 r. pokazują, w jaki sposób całkowite emisje gazów cieplarnianych netto zmniejszyły się o 2,5 % w porównaniu z 2023 r. Emisje były o 37,2% niższe niż w 1990 r. (lub o 39%, jeśli wziąć pod uwagę tylko krajowe emisje netto), podczas gdy PKB był o 71% wyższy, co oznacza, że wzrost gospodarczy nadal oddzielił się od emisji. Dane te są zgodne z opublikowanym dziś raportem Europejskiej Agencji Środowiska Trendy i prognozy.
Obniżenie cen energii i zwiększenie konkurencyjności dzięki czystym źródłom energii
Wdrażanie unijnego planu działania na rzecz przystępnej cenowo energii i czystego ładu przemysłowego przebiega zgodnie z planem inadal ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia pomocy naszemu przemysłowi i konsumentom zarówno w perspektywie krótko-, jak i długoterminowej. Niemniej jednak średnie ceny energii w Europie są nadal wyższe niż u naszych konkurentów i znacznie różnią się w poszczególnych państwach członkowskich UE, co utrudnia konkurencyjność głównych podmiotów przemysłowych i całej gospodarki. Dlatego też Komisja traktuje to poważnie i intensyfikuje wysiłki na rzecz obniżenia cen energii, opierając się na zestawie 7 kluczowych działań, które mają przynieść szybką i długotrwałą ulgę przemysłowi i konsumentom. Jest to najwyższy priorytet dla UE i jej państw członkowskich. Na przykład Europejski Bank Inwestycyjny uruchamia program o wartości 1,5 mld euro w celu zapewnienia gwarancji bankowych europejskim producentom komponentów sieciowych oraz projekt pilotażowy o wartości 500 mln euro w postaci kontrgwarancji dla umów zakupu czystej energii.
W perspektywie długoterminowej rzeczywista unia energetyczna oparta na wytwarzaniu czystej energii ze źródeł krajowych i zwiększonej efektywności energetycznej jeszcze bardziej zmniejszy zależność UE od importu paliw kopalnych, strukturalnie obniży ceny energii i przyczyni się do osiągnięcia naszych celów klimatycznych. UE znacznie zmniejszyła udział rosyjskiego gazu w imporcie z 45 % w 2021 r. do 12 % do sierpnia 2025 r.
Konsumenci energii elektrycznej w UE zaoszczędzili już 100 mld euro dzięki wytwarzaniu energii elektrycznej z nowej energii fotowoltaicznej i wiatrowej w latach 2021–2023, a każdy 1 proc. poprawy efektywności energetycznej przełożył się na zmniejszenie importu gazu o 2,6 proc. Podkreśla to znaczenie uwolnienia potencjału energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej w celu zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego i konkurencyjności.
Wykorzystaj moment na dokończenie budowy unii energetycznej
Następna dekada będzie miała decydujące znaczenie dla dokończenia budowy unii energetycznej i osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Trwają negocjacje w sprawie zmiany Europejskiego prawa o klimacie, w której wyznaczono unijny cel klimatyczny polegający na redukcji emisji gazów cieplarnianych o 90 % do 2040 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r. Po uzgodnieniu przez obu współprawodawców będzie to punkt odniesienia dla ram polityki na okres po 2030 r.
Należy jeszcze zmierzyć się z kilkoma wyzwaniami. UE musi zapewnić elektryfikację na dużą skalę, zwiększyć udział energii elektrycznej w energii końcowej z obecnego celu 23 % do około 32 % do 2034 r. oraz znacznie zwiększyć inwestycje w sieci, zintensyfikować wysiłki na rzecz efektywności energetycznej i pobudzić innowacje w celu zbudowania konkurencyjnego sektora czystych technologii. Aby sprostać takim wyzwaniom, Komisja szacuje, że w latach 2031–2040 UE musi uruchomić 695 mld EUR rocznie na inwestycje związane z energią. Wniosek dotyczący ambitnych wieloletnich ram finansowych UE na lata 2028–2034 ma na celu wzmocnienie infrastruktury transgranicznej i ukierunkowanie finansowania na strategiczne czyste technologie energetyczne. W tym kontekście kluczowy będzie zbliżający się przegląd rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu w ramach na okres po 2030 r.
Kontekst
Sprawozdanie na temat stanu unii energetycznej jest publikowane co roku w celu podsumowania postępów UE w realizacji celów unii energetycznej poczynionych w poprzednim roku i towarzyszy mu seria sprawozdań obejmujących różne aspekty transformacji klimatycznej i energetycznej. Dziś ukazała się jedna z nich: sprawozdanie z postępów działań na rzecz klimatu.
W pierwszej części sprawozdania na temat stanu unii energetycznej przedstawiono środki podjęte w celu wdrożenia planu działania na rzecz przystępnej cenowo energii, obniżenia kosztów energii, przyciągnięcia inwestycji i zwiększenia odporności systemu energetycznego na kryzysy. Opierając się na sprawozdaniach z postępów państw członkowskich, w drugiej części przeanalizowano stan realizacji unii energetycznej we wszystkich jej pięciu wymiarach. Ostatnia część dotyczy przyszłości, torując drogę do zdecydowanych działań na rzecz dokończenia budowy unii energetycznej i przygotowania ram polityki klimatyczno-energetycznej na nadchodzącą dekadę.
Sprawozdanie z postępów w działaniach na rzecz klimatu pokazuje postępy w realizacji celów UE w zakresie redukcji emisji, obejmujących rzeczywiste (historyczne) emisje i prognozowane przyszłe emisje dla UE jako całości i dla każdego państwa członkowskiego UE. Zawiera również informacje na temat różnych obszarów polityki klimatycznej, postępów legislacyjnych UE, finansowania działań w związku ze zmianą klimatu i przystosowania się do niej.
źródło; Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.