UE i Mołdawia osiągnęły porozumienie w sprawie przeglądu i aktualizacji warunków handlowych pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu (DCFTA) między UE a Mołdawią. Stanowi to ważny krok w kierunku budowania stabilnych, długoterminowych i zrównoważonych stosunków handlowych, zwłaszcza w miarę postępów Mołdawii na drodze do członkostwa w UE.
Zaktualizowana umowa ma wspierać europejskie ambicje Mołdawii, a jednocześnie uwzględniać interesy UE i odzwierciedlać inne umowy handlowe.
Chociaż większość mołdawskiego wywozu korzysta już z bezcłowego dostępu na mocy obowiązującego układu o stowarzyszeniu między UE a Mołdawią, zmienione warunki oferują dalsze możliwości dla obu stron, przy jednoczesnym uwzględnieniu wrażliwości niektórych sektorów rolnictwa.
UE zgodziła się zwiększyć dostęp dla mołdawskiego eksportu produktów rolnych, który nie został jeszcze zliberalizowany:
- Śliwki, winogrona stołowe, jabłka i wiśnie: Kontyngenty taryfowe zostaną zwiększone, aby odzwierciedlić niedawną wielkość handlu i integrację Mołdawii z gospodarką UE. Umożliwią one również większy wywóz, a jednocześnie zapewnią mołdawskim eksporterom możliwość dalszego wywozu co najmniej takich samych ilości jak w ramach autonomicznych środków handlowych.
- Sok winogronowy, pomidory i czosnek: Przywóz tych produktów będzie bezcłowy (z wyjątkiem szczególnego elementu systemu cen wejścia dla pomidorów).
Ze swojej strony Mołdawia zgodziła się na poprawę dostępu do niektórych produktów rolnych wywożonych z UE: kontyngenty na wieprzowinę i drób zostaną zwiększone, a nowe kontyngenty taryfowe zostaną zaoferowane na mrożone mięso, mleko i masło bez kości.
Nowy dostęp do rynku dla mołdawskich produktów jest uzależniony od stopniowego dostosowania Mołdawii do odpowiednich unijnych norm produkcji, takich jak stosowanie pestycydów. Podejście to jest spójne z logiką procesu przystąpienia Mołdawii do UE i przyjęcia dorobku prawnego UE.
Obie strony będą miały możliwość uruchomienia mechanizmu ochronnego umożliwiającego przyjęcie odpowiednich środków w przypadku, gdy przywóz będzie miał niekorzystne skutki dla którejkolwiek ze stron. W przypadku UE ocenę ewentualnego zakłócenia można przeprowadzić na poziomie jednego lub większej liczby państw członkowskich.
Umowa obejmuje przegląd zaplanowany na 2027 r. Uwzględni to postępy Mołdawii na drodze do członkostwa w UE, stopień integracji jej rynku z UE, stopień wykorzystania uzgodnionych kontyngentów handlowych oraz zmiany zdolności produkcyjnych i importowych. Uwzględni również interesy i wrażliwość obu stron.
Kolejne kroki
W najbliższych dniach państwa członkowskie i Parlament Europejski zostaną poinformowane o szczegółach porozumienia.
Z zastrzeżeniem ostatecznej zmiany prawnej umowy UE i Mołdawia przystąpią do odpowiednich procedur formalnego zatwierdzenia zmienionej DCFTA.
Ze strony UE Komisja przyjmie w najbliższych dniach wniosek dotyczący decyzji Rady w celu zatwierdzenia porozumienia. Umowa zostanie następnie formalnie przyjęta przez Komitet Stowarzyszenia UE-Mołdawia.
Ponieważ ATM wygasają dzisiaj (24 lipca 2025 r.) i w oczekiwaniu na wejście w życie zmienionej DCFTA, handel będzie kontynuowany na obecnych warunkach DCFTA.
Kontekst
W czerwcu 2014 r. UE i Mołdawia podpisały układ o stowarzyszeniu, który w pełni obowiązuje od lipca 2016 r. Pogłębiona i kompleksowa strefa wolnego handlu stanowi integralną część umowy. Przewiduje ona bezcłowy dostęp dla większości mołdawskich produktów i obniża cła, z którymi borykają się europejskie przedsiębiorstwa przy wywozie do Mołdawii, oraz zwiększa skuteczność procedur celnych. Ponadto umowa jeszcze bardziej ułatwia handel dzięki stopniowemu zbliżaniu mołdawskich przepisów, zasad i procedur, w tym norm, do przepisów, zasad i procedur UE.
25 lipca 2022 r. UE wprowadziła bankomaty w celu wsparcia gospodarki Mołdawii, która została dotknięta wojną Rosji przeciwko Ukrainie. Konflikt zakłócił tradycyjne szlaki eksportowe Mołdawii, z których wiele zależało od tranzytu przez Ukrainę. Bankomaty zostały dwukrotnie odnowione i wygasły w dniu 24 lipca 2025 r.
Bankomaty pomogły Mołdawii ukierunkować handel na UE, zapewniając praktyczne wsparcie. W rezultacie mołdawski wywóz do UE wzrósł z 1,8 mld EUR w 2021 r. do 2,2 mld EUR w 2024 r.
Komisja konsekwentnie dążyła do osiągnięcia porozumienia w sprawie długoterminowej wzajemnej liberalizacji ceł z Mołdawią, zapewniając płynne przejście do nowych ram, w których wszystkie porozumienia handlowe są włączone do odnowionego systemu DCFTA.
źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.